Parça Parça

Blok ekle

---



Neriman Polat

Sergi Yazısı



Parça Parça

Bazı parçalı haller bizi bütünleyebilir, ya da daha da parçalayabilir. 

Bazı parçalar tamir edilir, bazıları edilemez.

Bazı parçalı hallerimizin bazı parçaları yaşar, bazıları ölür. 

Parçalanma ürkütücüdür, ama bazen bizi bütünsellik inancımızdan korur.

Bazen hayatın içinde kendimizi gereksiz yere parçalara ayırırız ve yaşam savaş alanına döner.

Bazı parçalarımız aileseldir onları öper severiz, bazen nefret ederiz.

Bazı parçalar kendiliğinden oluşur

Bazı parçalar birbiri ile konuşur bazı parçalar birlikte susarlar.

Bazı parçalar ayağımızın altından kayıverir.

Parça parça sergisi, birbirini anlamak, yan yana durabilmek için bir süredir verilen bir çabayla oluşturuldu. Üretimlerini birbirleriyle ilişkili buluğum üç sanatçıyı bir araya getirerek süreç başladı. Parça parça hayatlarımızın içinden geçerken, biraz durup bu parçalar üzerinde düşünmek istedik.

Sergi, video ve yerleştirme işlerle, farklı kadın oluş deneyimlerine odaklanıyor. 

Farkında olmadığımız yaralar, parçalarda ve eylemlerdeki tekrarlar, kırılgan alanlar, ilişkiler ve saplantılar sergideki işlerin konuları arasında sayılabilir.

Hilal Balcı, kendi hareketlerine mesafe alabilmenin olanaklarını araştırıyor. Siyah-beyaz video işleri, “Yutkunma”, “Kulaktan”, “Yukardan Çevirme” ile gündelik yaşamın sıradan hareketlerini yeniden kurgulayarak alışılagelmiş ritmik hareketleri sekteye uğratmaya çalışıyor. Videodaki eylemler, toplumsal norm, güç ilişkileri ve kültürel yapının şekillendirdiği öznenin, baskıladığı duygu durumlarının bedenin hareketlerine etkisini gösterir. Tekrar eden eylemlerin zaman içinde deforme olma halini, saplantıya dönüşen hijyen takıntısını “Sarı bez” işi üzerinden gösterir. Sanatçı, bedende arşivlenen, harekette etkisini gösteren, geçmiş ve şimdinin bilgisini merak eder. Duygu durumlarını alışılagelmiş hareketler üzerinden karanlık bir atmosferde gösterir. Video işlerde, kadın yutkunur, gölge sandalyeye oturmak için boşluğa düşer, iki kadın arasında kulaktan çekilip yakalanan bir ilişki oluşturulur. Temizlik bezi ile canhıraş bir durum yaşanır, adeta temizlik bezini temizleyebilmek için çabalar, ortaya  çıkan parçalar bezden bir savaş alanı gibi seyrelmiş bir duvarı oluşturur. 

Doğa Çal, “Kafam Başka Yerde” başlıklı video serisinde, bize parçalar halinde bir bedeni gösterir. Farklı mekanlardan üç oda izleriz. İlki aşina olduğumuz bir odadır, bu topraklara ait bir oda, eşyalar, kanepeler. Bu tanıdık odada parçaları çeşitli yerlere dağılmış bir beden ile karşılaşırız ve bazı parçaların hareket ettiğini görürüz. Diğer iki video daha modern döşenmiş bir oturma odası ve bir mutfakta geçer. Yine parçalı bedenlerin bazı parçaları bazen hareket halindedir. Sanatçı kadın bedenini, trajediden uzak, absürt bir mizah duygusu ile ama şaşırtarak bize gösteriyor. Parça parça bedenlerin mekanların çeşitli yerlerinde yaşadığını ses çıkarttığını izliyoruz. Beden dağılmış ama her şeye rağmen bütünlüklü bir yapı olduğunu hissediyoruz. Hayatın içinde ya da günlük yaşamın içinde dağılmış kadın bedeni çeşitli biçimde yaşar. Kolay değildir onu parçalamak.  “Annem, Ben, Ananem” videosu; üç jenerasyon üzerinden abartılı bir biçimde, kadınlar arasındaki ilişki ve dayanışmayı vurguluyor. Islak, sesli öpücükler, sevme gösterisi, izleyicide sahicilik etkisi yaratıyor. Oysa göremediğimiz ne çatışmalar vardır bu ilişkilerde. Videonun bir parçası olan begonvil fotoğrafı atmosfere eşlik ediyor. Bu fotoğrafın görevi bir tür mutlu eşlikçilik, içimizi ısıtmaya dair. “Duvarı örmek” adlı fotoğraf çalışması ise ilk bakışta kavranamayan performatif bir çalışma. Oldukça güzel manzaralı bir yere dikilmiş bırakılmış bir ev. Muhtemelen izinleri alınmamış, kaçak yapıdır diye düşündüğümüz ya da bitirilmesine paranın yetmediği yarım kalmış bir ev/ inşaat, natamam bir yapı. Doğa Çal bu eve, yarım kalmışlığa, kadınların görülmeyen ev emeğini çağrıştıran kırmızı bir yünle duvar örmüş. Günlerce süren bir performansın görüntüsü bu, sırtımızı yasladığımızda yaylanacağımız kırmızı bir duvar. Kadınların çileleri sarmak için uzattığı iki kolun yerini iki sütun almış.

Defne Parman, çalışmalarında kırılganlık, yaralanabilirlik konularına sıklıkla yer verir. Hassas malzemeler üzerinde çalışır, incecik kağıtlar, pamuk, gazete sayfaları bunlardan bazılarıdır. Uzun soluklu çalışmalarında, kırmamaya, bozmamaya dikkat ederken ürettikleri ile bize sosyo – politik mesajlar sunar. “Pansuman”adlı duvar yerleştirmesinde, evi, oturma odasını anımsatan bir duvarda çerçeveli resimler asılmıştır. Gazete haberlerine müdahalelerle oluşturulmuş bu gazete- kolajlarda imgelerin bazı alanlarının kesilip sargı bezi ile kapatıldığını görüyoruz. Yürüyüşler, eylemler, direnenler, insan hakları ve hayvan haklarına dair haberleri, sanatçı seçili alanlar yaratıp onlara sargı bezleri ile müdahale ederek gösteriyor. Kırıldığımız yerleri gösterircesine etki yaratan bu çalışma, pansuman başlığı ile ilişkilendiğinde, tamir etme, iyileştirme çabasını düşündürtüyor. “Örtü” çalışması ise; danteli yapıbozuma uğratıp, gazete haberlerindeki kadına ve hayvana şiddet içeren görselleri, kağıdı tığ ile delerek kırılgan bir örtü yaratıyor. Örtü kadın dünyasına büyük bir emekle işlenen dantellere referans veriyor. Bu kez karşımızdaki örtü kağıda açılmış deliklerden oluşuyor yine çok emekle yapılmış ama gelenekseli tersine çevirmiş bir anlayışla, güzelin değil gerçeğin yapısını kurmaya çabalıyor. Pamuktan; sade yapısına rağmen, yoğun çağrışımlarla dolu bir çalışma. Bir örtü mü, bir yorganın içinden mi çıkmış, yoksa özel olarak mı üretilmiş? Oldukça tuhaf olan bu parça bir şeyin özünü mü yansıtıyor. Pamuğun yumuşaklığı, beyazlığı bir şefkat, sarıp sarmalanma hikayesinin parçası olabilir mi? Cevabı olmayan sorular ve bir nesne -pamuk ile karşı karşıyayız. Tek başına sergide yer alan“Yaprak” çalışmasında ise, tekilliğe ayrılmış bir konumla tüm yaralananların bir sembolü gibi karşımıza dikiliyor.

Neriman Polat ayıs / 2024